Anna Blaman
–
Ben Liever Als MAN
Anna Blaman (1905-1960) werd geboren in Rotterdam als Johanna Petronella Vrugt. Zij was aanvankelijk onderwijzeres Frans op verschillende scholen in Rotterdam en werkte op de administratieve dienst bij gemeentebedrijven, voordat zij zich geheel op haar schrijversloopbaan richtte.
Zij vestigde haar naam in 1941 met Vrouw en vriend. In 1948 verscheen Eenzaam avontuur, waarin een schrijver wordt verlaten door zijn vrouw. Het is een complexe, gelaagde roman over vriendschap, lesbische liefde en schrijverschap. In confessionele kringen veroorzaakten de (homo)erotische passages grote ophef. Deze opschudding culmineerde in 1949 in het Boekentribunaal, een schijnproces in het Rotterdamse beursgebouw waar Blaman door collega-literatoren werd aangeklaagd op grond van literaire gebreken. Blaman was niet aanwezig en voelde zich gekwetst hoewel haar boek werd ‘vrijgesproken’. Zij weigerde in 1949 de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs om de moraliserende opmerkingen met betrekking tot haar levensvisie in het juryrapport.
Het centrale thema in het werk van Anna Blaman, die werd beïnvloed door het Franse existentialisme en lezingen gaf over Sartre en De Beauvoir, is de eenzaamheid van de moderne mens in een onpersoonlijke wereld. Zij wekte veel weerstand op door haar onverhulde analyse van de erotiek en haar openlijk beleden homoseksualiteit. Blaman was onder meer medewerker van Het Vrije Volk. Ook stichtte zij de Rotterdamse Kring van Auteurs, was ze medeoprichtster en later als dramaturge betrokken bij de Rotterdamse Comedie, en betrokken bij de oprichting van theaterzaal De Lantaren. Zij werd tweemaal onderscheiden met de Literatuurprijs van de gemeente Amsterdam. In 1957 ontving ze de P.C. Hooftprijs.
De schrijfster overleed op 13 juli 1960 aan de gevolgen van een hersenembolie. Zij werd begraven in Rotterdam-Overschie. Haar graf werd in de jaren negentig geruisloos geruimd. Hernieuwde aandacht kwam op gang tijdens de viering van haar honderdste geboortejaar in 2005. Eind dat jaar vond in Rotterdam het Anna Blaman Festival plaats dat werd afgesloten met De Nacht Van Blaman. Met het uitroepen van 2010 tot Anna Blaman Jaar werd haar herwaardering met diverse activiteiten verder bevestigd. Eenzaam avontuur werd met een herdruk na geruime tijd opnieuw leverbaar. Een beeld van Maria Roosen aan de Heemraadssingel, in de vorm van een motorfiets omdat de vrijgevochten Blaman een fervent motorrijdster was, werd in 2010 onthuld door burgemeester Aboutaleb. Een tweede gedenkteken, het portret van Blaman als P.C. Hooftprijswinnaar, is aangebracht in de De Vliegerstraat tegenover het voormalige woonhuis van Blaman en haar familie.